Đối với phần lớn hộ kinh doanh nhỏ, những người tự xoay xở từ vốn liếng, mặt bằng, nguồn hàng đến chăm sóc từng khách một, mức ngưỡng 200 triệu đồng doanh thu/năm để bắt đầu tính thuế đang khiến nhiều người cảm thấy bất an. Bởi lẽ, trên giấy tờ con số đó có vẻ đáng kể, nhưng trong thực tế kinh doanh, 200 triệu chỉ là dòng tiền “đi qua”, không phải khoản mà họ thật sự giữ lại. Khi điện nước, thuê mặt bằng, nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển và nhân công đều tăng nhanh hơn thu nhập, phần lời còn lại chỉ bằng… một bữa cơm tằn tiện.
Khi dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân sửa đổi được trình lên Quốc hội vào ngày 4/11/2025, dư luận ngay lập tức chú ý đến quy định giữ nguyên mức 200 triệu đồng/năm là “ngưỡng không chịu thuế”. Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ chuyển sang tự kê khai, tự nộp thuế, một bước tiến về quản lý, nhưng lại dấy lên lo ngại về sự công bằng giữa doanh thu và lợi nhuận thực.
Theo dự thảo, hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 3 tỷ đồng sẽ chịu thuế trực tiếp trên doanh thu, tùy từng ngành: bán hàng 0,5%, dịch vụ không bao thầu vật liệu 2%, sản xuất, vận tải, xây dựng có vật liệu 1,5%, cho thuê tài sản và một số đại lý đặc thù 5%, nội dung số, giải trí trực tuyến, truyền thông điện tử, quảng cáo số 5%, và các ngành khác 1%. Những hộ vượt mốc 3 tỷ sẽ chịu mức thuế 17% trên lợi nhuận.
Từ góc độ người dân, cách tính thuế này gây ra không ít băn khoăn. Người làm công ăn lương có mức giảm trừ gia cảnh rõ ràng, còn hộ kinh doanh, dù cũng phải nuôi con, chăm bố mẹ, đóng học phí, lo bảo hiểm, lại không có cơ chế khấu trừ tương xứng. Một hộ có doanh thu 200 triệu/năm, nghe thì “ổn”, nhưng nếu lợi nhuận chỉ khoảng 1,5–2 triệu/tháng thì khác gì một lao động thu nhập thấp?
Người kinh doanh nhỏ thường chỉ đạt biên lợi nhuận 3–5%, giỏi lắm mới chạm 10%. Khi thuế đánh trực tiếp trên doanh thu từ 1–5%, gần như toàn bộ phần lời sẽ bị cuốn sạch. Điều này khiến nhiều người lo rằng, thay vì hỗ trợ phát triển kinh tế hộ gia đình, vốn là một trụ cột quan trọng của thị trường nội địa, chính sách lại vô tình đẩy họ vào tình trạng co cụm, ngừng mở rộng hoặc bỏ nghề.
Từ góc nhìn của cộng đồng, người dân mong muốn chính sách thuế phải phản ánh đúng thực tiễn: đánh vào thu nhập thật, không đánh vào dòng tiền “ảo”, tính đến chi phí sinh hoạt, và đặc biệt phải tạo điều kiện cho người kinh doanh nhỏ ổn định cuộc sống. Bởi họ không chỉ là những người buôn bán, họ còn là lao động tự chủ, là trụ cột gia đình, là mắt xích quan trọng trong đời sống kinh tế nhiều khu dân cư.
Hy vọng các cơ quan lập pháp sẽ lắng nghe nhiều chiều ý kiến, để xây dựng được một chính sách thuế hợp lý hơn, bền vững hơn và nhân văn hơn.
Tham Khảo: tinvanhoa24h