Lần đầu tiên trong lịch sử, Trung Quốc tiến hành việc hoán đổi chức vụ giữa hai bộ quan trọng của Đảng Cộng sản: ông Lý Cán Kiệt, Bộ trưởng Bộ Tổ chức Trung ương, được điều sang làm Bộ trưởng Bộ Mặt trận Thống nhất, trong khi ông Thạch Thái Phong, người đang nắm Bộ Mặt trận Thống nhất, lại được chuyển sang làm Bộ trưởng Bộ Tổ chức Trung ương.
Động thái tưởng chừng chỉ là việc điều chỉnh nhân sự bình thường này, thực ra đã khiến giới quan sát chính trị xôn xao, bởi nhiều phân tích cho rằng đây là biểu hiện rõ ràng của sự lung lay trong quyền lực của phe Tập Cận Bình, đồng thời phe Đoàn (liên quan đến Hồ Cẩm Đào – Lý Khắc Cường) đang quay trở lại vị thế ảnh hưởng.
Động thái bất ngờ ngày 2 tháng 4
Ngày 2/4, Sing Tao Daily và South China Morning Post (Hong Kong) đồng loạt dẫn nguồn tin nội bộ xác nhận thông tin hoán đổi. Tối cùng ngày, chính phủ Trung Quốc chính thức công bố quyết định này.
Theo thông báo trên website thuộc Bộ Tổ chức Trung ương, ông Thạch Thái Phong, với tư cách Bộ trưởng mới, đã tham dự cuộc họp về công tác nghiên cứu và giáo dục chính trị. Cùng thời điểm, theo Tân Hoa Xã, ông Lý Cán Kiệt, nay là Bộ trưởng Bộ Mặt trận Thống nhất, đã chủ trì hội nghị tại Bắc Kinh bàn về giám sát dân chủ trong lĩnh vực bảo vệ môi trường sông Dương Tử.
“Cuộc đổi ghế” và sự thay đổi cán cân quyền lực
Nhà bình luận Văn Chiêu cho rằng, phía sau việc điều chuyển này là một sự tái cấu trúc quyền lực nội bộ: có phe đang lên, và có phe đang mất vị thế.
Ông chỉ ra rằng Thạch Thái Phong năm nay đã 68 tuổi, khả năng được thăng tiến lên cấp cao hơn gần như bằng không. Do đó, việc bổ nhiệm ông vào vị trí mới có thể chỉ là bước đi tạm thời của một phe khác nhằm giành lại quyền kiểm soát công tác nhân sự cấp cao, vốn là điểm tựa quyền lực lớn nhất của Tập Cận Bình.
Văn Chiêu bình luận đầy ẩn ý:
“Đây có thể là nước cờ của một phe muốn phá vỡ toàn bộ hệ thống bố trí nhân sự mà Tập đã dựng lên, khiến ông ta thành ‘tướng không quân’. Nếu đúng là Phó Chủ tịch Quân ủy Hà Vệ Đông gặp biến, thì đòn này chẳng khác nào ‘cắt đến quần lót’ của Tập.”
Ông cũng chỉ ra rằng Thạch Thái Phong có mối liên hệ mật thiết với Vương Hỗ Ninh, nhân vật chiến lược trong bộ máy tư tưởng của ĐCSTQ. Năm 2022, Thạch được bổ nhiệm làm Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, được cho là nhờ sự nâng đỡ của Vương. Điều đó cho thấy liên minh Thạch – Vương đang có vị thế ngày càng mạnh, trong khi ảnh hưởng của phe Tập đang mờ nhạt dần.
Một người lên, một người xuống
Theo nhà bình luận Đường Tĩnh Viễn, sự hoán đổi này là “lên chức trá hình” cho Thạch Thái Phong nhưng là “giáng chức mềm” đối với Lý Cán Kiệt.
Lý Cán Kiệt được xem là người kế nhiệm Trần Hi – một trong những nhân vật thân tín của Tập, đều thuộc “phe Thanh Hoa”. Trong khi đó, Thạch Thái Phong lại có lý lịch phức tạp: từng làm việc cùng Tập từ năm 2007–2012, nhưng đồng thời là bạn học của Lý Khắc Cường ở khoa Luật, Đại học Bắc Kinh.
Đáng chú ý, Thạch Thái Phong từng có 9 năm làm Phó Hiệu trưởng Học viện Chính trị Trung ương, phục vụ dưới ba đời hiệu trưởng: Hồ Cẩm Đào, Tăng Khánh Hồng và Tập Cận Bình.
Vì vậy, theo Đường Tĩnh Viễn, Thạch không thuộc hoàn toàn phe Tập, mà có mối dây liên hệ sâu sắc với phe Đoàn, thậm chí vẫn giữ liên lạc riêng với Hồ Cẩm Đào sau khi ông này nghỉ hưu.
Chính vì thế, Đường nhận định:
“Đây rõ ràng là dấu hiệu cho thấy phe Tập đang mất dần ảnh hưởng, còn phe Đoàn đã lấy lại một phần quyền lực. Việc tờ South China Morning Post – vốn không thân Tập – là bên đầu tiên đăng tin, càng củng cố điều đó.”
Tập mất quyền kiểm soát nhân sự – tín hiệu về một cuộc thanh trừng
Theo Đường Tĩnh Viễn, Tập Cận Bình không chỉ bị suy yếu quyền lực trong quân đội, mà quyền kiểm soát nhân sự trong Đảng nay cũng không còn nằm trong tay ông.
Ông cảnh báo đây có thể là bước mở đầu cho một cuộc thanh trừng lớn, không chỉ trong hàng ngũ quân đội mà còn lan sang hệ thống đảng và chính quyền.
Phe đối lập, theo ông, “đã không còn kiên nhẫn chờ đến Đại hội 2027 để thực hiện thay đổi qua con đường thủ tục nữa.”
Bộ Chính trị có đảo chiều? Phe Đoàn tái kiểm soát?
Cũng theo Đường, việc Tập không thể giữ được Bộ Tổ chức Trung ương – một cơ quan then chốt – chứng tỏ ông đã mất quyền điều hành thực tế trong Bộ Chính trị.
“Khả năng cao là đa số Ủy viên Thường vụ từng thuộc phe Tập đã quay lưng lại, và phe Đoàn, gồm những nhân vật cốt cán như Ôn Gia Bảo, đang nắm quyền chủ đạo,” ông nói.
Nhà bình luận người Mỹ Trần Phá Không cũng cho rằng việc Thạch được thăng chức có sự can thiệp từ các lão thành, khả năng là Hồ Cẩm Đào hoặc Zeng Khánh Hồng. Ông nhận định quyền lực quân sự hiện nằm trong tay Trương Hựu Hiệp, còn quyền nhân sự trong Đảng nhiều khả năng đang trở lại tay Hồ Cẩm Đào, vì mối quan hệ thân thiết giữa Thạch và Lý Khắc Cường.
Theo tiết lộ của một nguồn tin trong nước, quyền lực hiện nay của ĐCSTQ đang nằm trong tay ba người sinh năm 1942: Hồ Cẩm Đào, Ôn Gia Bảo và Hồ Đức Bình. Từ sau Hội nghị Trung ương 3 năm ngoái, Trung Quốc dường như đã trở lại mô hình “lãnh đạo tập thể”.
Nguồn tin này cho biết:
“Giờ chỉ còn là vấn đề thời gian trước khi Tập Cận Bình chính thức tuyên bố rút lui. Có thể điều đó sẽ được công bố tại Hội nghị Trung ương 4.”
Đáng chú ý, trong lễ kỷ niệm 75 năm thành lập ĐCSTQ năm ngoái, việc Ôn Gia Bảo và Lý Thụy Hoàn ngồi hai bên Tập đã từng khiến dư luận dấy lên đồn đoán về sự chuyển hướng quyền lực trong nội bộ Trung Nam Hải.
Việc hoán đổi chức vụ giữa Thạch Thái Phong và Lý Cán Kiệt không đơn thuần là thay đổi nhân sự, mà phản ánh sự dịch chuyển quyền lực ngầm trong ĐCSTQ. Nhiều dấu hiệu cho thấy thời kỳ “toàn quyền sinh sát” của Tập Cận Bình có thể đang đi đến hồi kết, khi phe Đoàn và các lão thành bắt đầu xuất hiện trở lại trên bàn cờ chính trị.
Tham khảo thêm: https://vietluan.com.au